Zorunlu Trafik Sigortasında eşdeğer parça, kaza sonrası onarımda orijinal parça yerine aynı işlev ve güvenlikteki muadil parçanın kullanılmasını ifade eder. Genelde 3 yaş ve üzeri araçlarda öncelik eşdeğer parçadır; eşdeğer bulunamazsa orijinal takılır. Parça değişiminde araç sahibinin onayı, kullanılan parçanın sertifikası ve standartlara uygunluğu önemlidir. Amaç, güvenliği korurken onarım süresini ve maliyeti makul tutmaktır.
Bu yazıda; eşdeğer parçanın hangi durumlarda uygulanacağını, orijinal parça fark bedeli, tedarik süreci, itiraz ve haklarınızı adım adım anlatacağız. Sürücülerin aklındaki “orijinal mi, eşdeğer mi?” sorusuna net örneklerle yanıt vereceğiz. Konuyu arayanlar için temel başlık: Zorunlu Trafik Sigortasında Eşdeğer Parça.
Eşdeğer Parçanın Tanımı
Eşdeğer parça, bir aracın onarımında ihtiyaç duyulan ancak orijinaliyle aynı işlev ve kaliteye sahip olan, genellikle farklı bir üretici tarafından imal edilen parçalardır. Yani bu parçalar, aracı tekrar güvenli şekilde çalışır hale getirmek için orijinal parça yerine kullanılan ve uygunluk, performans, güvenlik açısından orijinaline en yakın olan ürünlerdir. Kısacası, eşdeğer parça orijinal parça ile fonksiyon ve kalite bakımından aynı standartlara sahip olmak zorunda olan alternatif yedek parçadır.
Eşdeğer Parça ile Orijinal Parça Arasındaki Farklar
Eşdeğer parça orijinal parça ile kıyaslandığında, ikisi arasındaki temel fark üreticidir. Orijinal parça (OEM), aracın üreticisinin onayıyla üretilen ve bazen markanın logosunu taşıyan parçalardır. Eşdeğer parçalar ise orijinal ile eşdeğer fonksiyon ve kaliteye sahip olup, genellikle başka üreticiler tarafından üretilir ve çoğunlukla daha uygun fiyatlıdır. Her iki parçanın da araçta aynı görevi yerine getirmesi ve güvenlik açısından yeterli olması beklenir. Ancak, orijinal parça genellikle marka logosu taşıması ve üretici referansı ile ayırt edilirken, eşdeğer parça bu tanımlara sahip olmayabilir.
Eşdeğer parçanın avantajı genellikle maliyetidir. Sigorta uygulamalarında ve araç onarımında tercih edilmesindeki başlıca sebep de budur. Ancak bazı sürücüler orijinal parça ile araçlarının değerinin daha iyi korunacağını düşünürler. Özellikle yeni ve lüks araçlarda bu durum daha önemsenir.
Eşdeğer Parça Sertifikası ve Standartları
Eşdeğer parça kalitesi, direkt olarak aracın güvenliğiyle ve onarımın sorunsuz olmasıyla ilgilidir. Bu nedenle Türkiye’de eşdeğer parçaların standartlara uygunluğunun denetlenmesi zorunludur. Türk Standartları Enstitüsü (TSE) eşdeğer parçaların test edilmesini ve onaylanmasını sağlar. TSE tarafından onaylanan eşdeğer parçalar hem boyut, hem işlev, hem de malzeme kalitesi açısından orijinaline yakındır. Bu tür parçalar “Eşdeğer Parça Sertifikası” ile satılır.
Ayrıca, sertifikalı eşdeğer parçalar ilgili mevzuatlara uygun şekilde üretilir. Sertifikada, parçanın hangi araçlarla uyumlu olduğu, üretici firma bilgileri ve kalite kontrol süreçleri açıkça belirtilir. TSE gibi yasal ve güvenilir kaynaklardan onay almamış olan parçaların araçta oluşturacağı riskler çok daha fazladır.
Logosuz Orijinal Yedek Parça Nedir?
Logosuz orijinal yedek parça, sıklıkla “OEM parça” olarak da bilinir. Bu parçalar aslında aracın orijinal üreticisiyle aynı üretim bantlarında, aynı tekniklerle üretilir ancak marka logosu veya orijinal ambalajı üzerinde bulunmaz. Çoğu zaman ana parça tedarikçisi tarafından üretilir ve araç markası için logolu şekilde üretilebileceği gibi, logosuz olarak da piyasaya sunulabilir.
Logosuz orijinal yedek parça ile tam orijinal parça arasındaki tek fark, üzerindeki marka ibaresinin ve ambalajının olmamasıdır. Üretim kalitesi, işçilik ve malzeme açısından herhangi bir eksiklik göstermez. Bazı sürücüler ve tamirciler, fiyat avantajı nedeniyle arıza durumlarında logosuz orijinal parçaları tercih edebiliyor. Ancak, bu parçaların da aracınıza tam uyumlu ve güvenli olduğundan emin olmak gerekir.
Sonuç olarak, eşdeğer parça ve logosuz orijinal yedek parça birbirinden farklı kavramlardır, ama ikisinin de uygun şartlarda kullanılması mümkündür. Eşdeğer parça mutlaka sertifikalı ve kalite standartlarına uygun olmalı, logosuz orijinal parça ise üretici onaylı bir üretimden gelmeli.
Zorunlu Trafik Sigortasında Eşdeğer Parça Kullanımı
Zorunlu Trafik Sigortası ve Eşdeğer Parça Politikası
Zorunlu trafik sigortası kapsamında araçlarda oluşan hasarların giderilmesinde hangi parçaların kullanılacağı büyük önem taşır. Eşdeğer parça, sigorta tazminatı ile karşılanabilecek bir seçenek olarak mevzuatta yer alır. Poliçe genel şartları, araçtaki hasarlı parça için "teknik olarak eşit nitelikte" olan eşdeğer parçaların kullanılabileceğini belirtir. Sigorta şirketlerinin amacı, maliyeti düşürmek ve onarım süresini kısaltmak olduğundan, eşdeğer parça kullanımı yerine göre yaygın bir uygulamadır. Ancak aracın marka, model ve yaşına göre hangi parçanın tercih edileceği değişebilir.
Araç Yaşı ve Parça Tercihindeki Etkisi
Eşdeğer parça kullanımında araç yaşı belirleyici bir faktördür. Mevzuata ve sektör uygulamalarına göre, her araç için otomatik olarak eşdeğer parça kullanılmaz. Bu nedenle, araç yaşı, orijinal ve eşdeğer parça tercihlerinde önemli rol oynar. Özellikle yeni araçlarda onarımda kullanılacak parçanın kalitesi, dayanaklılığı ve garanti kapsamı göz önünde bulundurulur.
3 Yaşından Küçük Araçlarda Parça Kullanımı
3 yaşından küçük araçlar için genellikle orijinal parça kullanılması tavsiye edilir. Çünkü bu tür araçlarda orijinal parça takılmaması, aracın değer kaybetmesine ve garanti kapsamının dışına çıkmasına neden olabilir. Yasal düzenlemelere göre, bu araçlarda eşdeğer parça kullanılabilmesi için araç sahibinin yazılı onayı gereklidir. Birçok kullanıcı bu yaş aralığında orijinal parça talep edebilir ve genellikle sigorta şirketleri bu isteğe uygun hareket etmek zorundadır. Eğer araç sahibi orijinal parça yerine eşdeğer parça kullanımını kabul ederse, sigorta şirketi eşdeğer parça teminini sağlayabilir.
3 Yaşından Büyük Araçlarda Parça Kullanımı
3 yaşından büyük araçlarda ise sigorta şirketleri daha çok eşdeğer parça kullanımına yönelir. Özellikle aracın değeri ve piyasa koşulları gözetilir. Eşdeğer parça kullanımı, bu yaş grubundaki araçlarda daha yaygındır ve genellikle sigorta poliçesinde aksi bir madde yoksa ya da araç sahibi başka bir talepte bulunmazsa uygulamaya geçirilir. Yine de, yasal olarak araç sahibinin tercihi önemlidir ve bilgi verilmesi zorunludur. Eğer eşdeğer parça bulunamazsa, o zaman orijinal ya da çıkma parça seçenekleri gündeme gelebilir.
Eşdeğer Parça Temin Süreci ve Koşulları
Eşdeğer parça kullanılacaksa, sigorta şirketi genellikle onaylı ve sertifikalı ürünler temin etmekle yükümlüdür. Parçanın Avrupa Birliği veya TSE standartlarına uygun olması gereklidir. Temin edilen parçaların, aracın ilgili modeline ve teknik özelliklerine tamamen uyumlu olması şarttır. Sigorta şirketi, yapılan onarım işlemi için kullanılan eşdeğer parçanın sertifikasını ve uygunluk belgelerini araç sahibine sunmalıdır. Temin sürecinde herhangi bir gecikme yaşanırsa, bu durum poliçe sürecini etkileyebilir. Ayrıca, bazı durumlarda eşdeğer parça temin edilemezse, orijinal parça bedeli üzerinden ödeme yapılabilir.
Eşdeğer Parça Kullanımında Sigorta Şirketinin Rolü
Sigorta şirketi, eşdeğer parça uygulamasında hem tedarikçi hem de denetleyici bir rol üstlenir. Öncelikle hasarın niteliğine göre hangi parça türünün kullanılacağına karar verir. Sonrasında, tedarik sürecini yönetir ve aracın tamirini güvenilir servislere yaptırır. Ayrıca sigorta şirketi, araç sahibini bilgilendirmek ve onayını almak zorundadır. Eğer araç sahibi gerekçeli ve yasal bir sebep sunarsa, sigorta şirketi orijinal parça kullanımına da izin verebilir. Uygulamada en önemli nokta, müşteri memnuniyetinin sağlanması ve aracın güvenliğinin tam olarak korunmasıdır.
Kasko Sigortasında Parça Seçimi
Kasko sigortasında parça seçimi, aracınızda kaza veya herhangi bir hasar oluştuğunda hangi tip yedek parçanın kullanılacağı sorusunu gündeme getirir. Genellikle poliçe şartlarına bakılır. Sigortalı, hasar onarımında orijinal parça, eşdeğer parça veya yan sanayi parça seçeneklerinden birini tercih edebilir, ancak burada önemli olan poliçenizin hangi parçayı kapsadığıdır.
Birçok sigorta şirketi, kasko poliçesinde özel bir madde yoksa eşdeğer parça kullanılabileceğini belirtir. Ama bazı şirketler, müşterilerine orijinal parça garantisi de sunabilir. Eğer poliçenizde “orijinal parça teminatı” varsa, orijinal parça kullanılması zorunludur. Ancak “eşdeğer parça uygundur” gibi bir ibare varsa, tamiri yapan servis eşdeğer ya da yan sanayi parça takabilir. Burada dikkat edilmesi gereken, eşdeğer parçaların da TSE veya uluslararası standartlarda, güvenilir sertifikalara sahip olmasıdır.
Araç sahipleri, özellikle yeni araçlarda genellikle orijinal parça ister. Çünkü orijinal parça hem araç değerinde bir kayıp yaratmaz hem de aracın güvenliği ve estetiği açısından önemlidir. Eşdeğer parça kullanımı ise genellikle araç belirli bir yaşa geldikten sonra gündeme gelir ve sigorta şirketi, aracı daha ekonomik onarmayı tercih edebilir.
Kısacası, kasko poliçenizi imzalarken parça seçimi ile ilgili şartları iyi okumanız çok önemlidir. Poliçede “orijinal parça” veya “eşdeğer parça” maddelerini incelemeden onarım sürecine başlamayın.
Orijinal Parça Fark Bedeli ve Tazminatı
Orijinal parça fark bedeli, kasko onarımında oldukça sık sorulan bir konudur. Eğer sigorta şirketiniz, hasar gören parçanız için yalnızca eşdeğer parça tutarını karşılamayı kabul ediyorsa fakat siz mutlaka orijinal parça taktırmak istiyorsanız, aradaki fiyat farkını orijinal parça fark bedeli olarak ödemeniz gerekebilir.
Örneğin, hasar gören bir kapı için eşdeğer parça 3.000 TL, orijinal parça ise 4.500 TL ise sigorta şirketi poliçe gereği sadece 3.000 TL olan kısmı karşılar; kalan 1.500 TL’yi araç sahibi tamamlar. Ancak bazı durumlarda, özellikle poliçede aksi belirtilmediyse ve araç yeni ise, kullanıcı “hasar farkı tazminatı” ya da “orijinal parça fark bedeli” adıyla, bu fark tutarını sigorta şirketinden isteme hakkına sahip olabilir.
Tazminatı alabilmek için öncelikle sigorta şirketinize başvuru yapmanız gerekir. Sigortanızdan olumsuz yanıt alırsanız, ilgili belgeleri de ekleyerek hakeminize veya gerekirse mahkemeye başvurmanız mümkündür. Yargıtay kararları, yeni ve garanti kapsamındaki araçlarda orijinal parça kullanımı gerektiğini vurgulamaktadır. Eğer sigortacı, onayınız olmadan eşdeğer veya muadil parça kullandıysa, aradaki farkı hasar farkı tazminatı olarak talep edebilirsiniz.
Sonuç olarak, parça fark bedeli konusu poliçenizdeki hükümlere göre değişir. Doğru bilgi ve mevzuat takip edilirse araç sahipleri haklı oldukları orijinal parça fark bedelini yasal yollardan alabilirler. Kasko yaptırırken bu detayı özellikle sorgulamak, mağduriyet yaşamamak adına faydalı olacaktır.
Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları
Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları, trafik sigortası kapsamındaki araç onarımlarında kullanılacak parça türünü ve şartlarını net bir şekilde belirler. Bu genel şartlarda, eşdeğer parça (muadil parça), bir motorlu aracın montajında kullanılan orijinal parça yerine, kalite ve işlev olarak ona eşit olan, ulusal veya uluslararası standartlara uygun olduğu kabul edilen parçayı ifade eder. 4 Aralık 2021 tarihli değişikliklerle birlikte, araca 3 yaşından küçük ise ve parça tamiri mümkün değilse öncelikli olarak orijinal parça kullanılacak, 3 yaşından büyük ise eşdeğer parça temin edilecek şekilde bir düzenleme getirildi. Orijinal parça bulunamazsa veya eşdeğer parça mevcut değilse bazı durumlarda yeniden kullanılmış parça da kullanılabiliyor. Ayrıca, sigorta şirketi hasar gören parçanın onarımının mümkün olmaması durumunda, aracın yaşı ve pazar şartlarına göre eşdeğer veya orijinal parça hakkındaki prosedüre uygun şekilde işlem yapmalıdır.
2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu
2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu, Türkiye’de trafikteki düzen ve güvenliğin sağlanması için temel yasadır. Kanunun uygulamasında, araçlarda kullanılan parçaların ve onarımların standartlara uygunluğuna dikkat çekilir. Trafik kazası sonrası araç hasarında, onarım sırasında takılacak parçayı belirleme sürecinde, “eşdeğer parça” ve “orijinal parça” arasındaki fark ve uygulama esasları Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarında ayrıca hükme bağlanmıştır. Kanunda doğrudan “eşdeğer parça” terimi yer almasa da, genel şartlar ve ilgili mevzuat bu kanuna dayandırıldığı için uygulamanın yasal çerçevesi bu kanunla belirlenir. Buna göre, araç yaşı gibi kriterler dikkate alınıp hangi parçanın kullanılacağı sigorta ve yönetmeliklerle yürütülür.
Eşdeğer Parça Sertifikasında TSE ve Uygulama
Eşdeğer parça kullanımı sadece parça temini ile sınırlı kalmaz; parçanın kalitesi ve güvenilirliği için sertifikalandırılması da önemlidir. Türkiye’de eşdeğer parçaların standartlara uygunluğunu Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tescil eder. 1 Haziran 2015 itibariyle yürürlükte olan mevzuat uyarınca, araçlara takılan eşdeğer parçaların TSE tarafından onaylanmış ve gerekli testlerden geçmiş olması zorunludur. Böylece, aracınıza takılan her eşdeğer parçanın ulusal ve uluslararası standartlara uygun, sertifikalı olması gerekir. Sigorta şirketleri ve servisler, bu sertifikasyonun olup olmadığını kontrol etmeli ve tüketiciye belge olarak sunmalıdır.
Yargıtay ve Danıştay Kararları
Yargıtay ve Danıştay tarafından verilen kararlar, uygulamada karşılaşılan anlaşmazlıkların çözümünde önemli rol oynar. Danıştay, özellikle araç sahibinin onayı olmaksızın eşdeğer veya yeniden kullanılmış parça takılmasının, mülkiyet hakkına müdahale olarak değerlendirilebileceğine hükmetmiştir. Ayrıca Yargıtay kararlarında, eğer eşdeğer parça kullanımı aracın piyasa değerini düşürüyorsa, araç sahibinin bu değer kaybını talep etme hakkı olduğu vurgulanmıştır. Bu kapsamda, araç sahiplerinin ve sigorta şirketlerinin hak ve yükümlülüklerini titizlikle takip etmesi gerekir. Hem mahkemeler hem de Sigorta Tahkim Komisyonu kararlarında, standart ve onay süreçlerine uymayan uygulamaların tüketici lehine sonuçlandığı örnekler mevcuttur.
Sonuç olarak, eşdeğer parça kullanımı konusunda yasal düzenlemeler oldukça nettir ve tüketici haklarını korumaya yöneliktir. Bu yüzden, parça değişimi yapılacaksa hem mevzuatı hem de yargı kararlarını bilmek her araç sahibi için büyük önem taşır.
Araç Sahibinin Onay Zorunluluğu
Araç sahibinin onay zorunluluğu, zorunlu trafik ve kasko sigortası işlemlerinde büyük önem taşır. Kaza sonrası aracınızın tamirinde eşdeğer parça kullanılması planlandığında, sigorta şirketi genellikle aracın sahibini bilgilendirmek ve onayını almak zorundadır. Özellikle 3 yaşından küçük araçlarda ve garanti kapsamındaki tamirlerde, orijinal parça veya logosuz orijinal parça tercihi için sizin izniniz gereklidir. Eğer onayınız olmadan eşdeğer parça takılırsa, bu duruma itiraz edebilir ve hakkınızı arayabilirsiniz.
Bu süreçte sigorta şirketinizden gelen bildirimleri dikkatle incelemeniz, gerekirse yazılı onay vermeniz ve haklarınızı bilmeniz çok önemlidir. Eğer sigorta firması herhangi bir onay almadan işlem yapıyorsa, ilgili kurumlardan destek alabilirsiniz.
Araç Sahiplerinin İtiraz Hakları
Araç sahiplerinin itiraz hakları, sigorta şirketinin parça seçiminde yaptığı uygulamalara karşı büyük bir koruma sağlar. Eğer aracınıza takılan eşdeğer parçadan veya parçanın kalitesinden memnun değilseniz, sigorta şirketine yazılı olarak itiraz edebilirsiniz. İtirazınızdan sonra sigorta firması, sizin talebinizi değerlendirmek ve gerekirse parçanın değiştirilmesini sağlamak zorundadır.
Ayrıca, eşdeğer parça yerine orijinal parça kullanılmasını istiyorsanız, sigorta policesindeki şartlara bakarak fark bedelini ödemeyi tercih edebilirsiniz. İtirazınız sonucu olumsuz cevap alırsanız, Tüketici Hakem Heyetine ya da Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurma hakkınız vardır. Bu yollar aracınızı koruma altına almanızı kolaylaştırır.
Hasar Farkı Tazminatı Talep Koşulları
Hasar farkı tazminatı talep koşulları, özellikle aracınıza takılan eşdeğer parça ile orijinal parça arasında maddi veya teknik olarak bir fark oluştuğunda gündeme gelir. Eğer eşdeğer parçanın değeri, kalite veya işçilik açısından orijinal parçadan düşükse, ortaya çıkan değer kaybı için hasar farkı tazminatı isteyebilirsiniz. Bunun için;
- Aracınıza takılan parçanın ekspertiz raporu ile incelenmesi gerekir.
- Gerçek farkın ortaya konması için teknik değerlendirme yaptırabilirsiniz.
- Ekspertiz ya da başka bir kurumdan alınan raporla birlikte sigorta şirketinizden tazminat talebinde bulunabilirsiniz.
Parça farkı nedeniyle araç değeri düştüyse ve bu durum belgelenebiliyorsa, hak arama yollarınız daha da güçlenir.
Sigorta Tahkim Komisyonu ve Uyuşmazlık Çözümü
Sigorta Tahkim Komisyonu, araç sahipleri ile sigorta şirketleri arasında çıkan eşdeğer parça uyuşmazlıklarının çözümünde oldukça önemli bir role sahiptir. Sigorta şirketiyle yaptığınız görüşmelerden sonuç alamadıysanız, Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru yapabilirsiniz. Uyuşmazlık konusu başvurunuz ve belgeleriniz ile kısa sürede değerlendirilir.
Aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
- Komisyonun resmi web sitesinden başvuru formunu doldurun.
- Gerekli belgeleri ekleyerek talebinizi iletin.
- Komisyon iki tarafı da dinler ve kısa zamanda karar verir.
Buradaki kararlar, mahkeme kararı niteliğinde bağlayıcıdır ve genellikle hızlı sonuç alınır. Komisyon, tüketiciye zaman ve masraf açısından avantaj sağlar. Özellikle sigortanın parça tercihi, onay süreci ve tazminat taleplerinde yaşanan sorunlarda araç sahipleri için önemli bir çözümdür.
Kısacası, eşdeğer parça sürecinde trafik ve kasko sigorta işlemlerinde, her araç sahibinin kapsamlı yasal ve idari hakları bulunmaktadır. Haklarınızı bilmek ve gerektiğinde resmi yollara başvurmak, mağduriyet yaşamadan sigorta işlemlerinizi güvenle yürütmenizi sağlar.
Eşdeğer Parça Seçiminin Avantajları ve Dezavantajları
Maliyet Etkisi
Maliyet etkisi bakımından eşdeğer parça kullanımı, araç sahipleri için sıkça tercih edilen bir seçenektir. Eşdeğer parça fiyatları, orijinal yedek parçalara göre genellikle çok daha uygundur. Özellikle kasko veya trafik sigortası ile yapılan onarımlarda, sigorta şirketleri maliyeti düşürmek için eşdeğer parça tercih edebilir. Bu sayede hem sigorta primleri daha dengeli kalır hem de kullanıcılar, cebinden daha az para çıkararak araçlarını tamir ettirebilir.
Eşdeğer parçalar, uygun maliyetinin yanı sıra hızlı temin edilebilme avantajına da sahiptir. Orijinal parça bulunamadığında, araç tamir işlemleri gecikmeden tamamlanabilir. Ancak çok ucuz olan, kalite belgesi olmayan parçalar uzun vadede ekstra masraf çıkarabilir. Bu yüzden fiyatla birlikte kaliteye de dikkat edilmelidir.
Araç Güvenliği ve Performans Açısından Etkiler
Araç güvenliği ve performans açısından eşdeğer parça kullanımında dikkatli olmak gerekir. Sertifikalı ve TSE onaylı eşdeğer parçalar, orijinal parçalarla benzer standartlara sahiptir ve güvenli bir sürüş sunabilir. Ancak her eşdeğer parça aynı kalite seviyesinde değildir. Kalitesiz veya uygunsuz parçalar, aracın fren sistemi ya da motor gibi kritik alanlarında kullanıldığında güvenlik riskleri oluşturabilir.
Performans bakımından ise, doğru seçilen eşdeğer parçalar çoğunlukla aracın sürüşünü ve konforunu olumsuz etkilemez. Fakat araca uygun olmayan parçalar yakıt tüketimini artırabilir veya kullanım ömrünü kısaltabilir. Bu yüzden eşdeğer parça seçerken mutlaka güvenilir ve onaylı ürünler tercih edilmelidir.
Garanti Durumu
Garanti durumu, eşdeğer parça kullanımında en çok merak edilen konulardan biridir. Eğer aracınızın garantisi devam ediyorsa, orijinal olmayan bir parçanın kullanılması garanti kapsamını etkileyebilir. Bazı araç üreticileri, garanti süresi boyunca sadece orijinal yedek parça kullanılmasını şart koşar. Aracınız garanti kapsamındaysa, eşdeğer parça takılması nedeniyle doğacak arızalarda üretici sorumluluk kabul etmeyebilir.
Buna karşılık, garanti kapsamı dışında kalan araçlarda eşdeğer parça kullanmak daha rahat ve ekonomik bir seçenek olur. Ayrıca bazı eşdeğer parçaların kendi üretici garantileri bulunur. Parça alırken bu bilgilerin kontrol edilmesi, ileride hak kaybı yaşamamak için oldukça önemlidir.
Sonuç olarak, maliyetten tasarruf etmek için eşdeğer parça seçmek mantıklı olsa da, güvenlik ve garanti koşullarını mutlaka göz önünde bulundurmak gerekir.
Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler
Tüketici Bilgilendirilmesi
Tüketici bilgilendirilmesi, eşdeğer parça sistemi içinde en önemli konulardan biridir. Aracınızda değişim yapılacaksa veya sigorta hasar işlemlerinde eşdeğer parça kullanılacaksa önce size mutlaka bilgi verilmelidir. Sigorta şirketleri ve servisler, değişecek parçanın cinsini, markasını ve sertifikasını açıkça anlatmalıdır. Tüketici olarak, hangi parçanın, neden ve nasıl değişeceğini öğrenme hakkınız vardır. Bilgilendirme yapılmadan onay alınmadan yapılan işlemler, ileride hukuki sorunlara yol açabilir. Bilgilendirme sayesinde ayrıca itiraz veya alternatif parça talep etme hakkınızı kullanabilirsiniz.
Eşdeğer Parça Kalitesinin ve Sertifikasının Doğrulanması
Eşdeğer parça kalitesinin ve sertifikasının doğrulanması, aracınızın güvenliği ve uzun ömürlü olması için çok önemlidir. Eşdeğer yedek parçaların mutlaka TSE gibi yetkili kurumlarca onaylanmış ve sertifikalı olması gerekir. Herhangi bir parçanın üzerinde veya pakedinde, üretici ve sertifika bilgisi yer almalıdır. Size teslim edilen eşdeğer parçaların belgelerini talep edebilir ve doğruluğunu TSE veya ilgili kurumların internet sitelerinden kontrol edebilirsiniz. Merdiven altı üretimler ya da sertifikasız parçalar, aracınız için risk oluşturur ve sigorta tarafından da kabul edilmeyebilir.
Parça Temin Edilememe Durumunda İzlenecek Yol
Parça temin edilememe durumu sıkça yaşanabilir. Özellikle az bulunan ya da ithal araçlar için bazen eşdeğer parça piyasada bulunamaz. Bu durumda sigorta şirketinin veya servisin size farklı seçenekler sunması gerekir. Yasal mevzuata göre, eğer eşdeğer parça tedarik edilemiyorsa, orijinal parça kullanılmalı ve bunun için ek ücret talep edilememelidir. Parça bulunamazsa yaşanan gecikme için tüketicinin zararı karşılanmalıdır. Sizden ek onay alınmadan başka marka veya düşük kalite parça takılamaz. Eğer sorun çıkarsa Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurma hakkınız her zaman vardır.
Not: Tüm bu aşamalarda onay vermeden önce mutlaka detayları sormalı, belgeleri istemeli ve haklarınızı kullanmaktan çekinmemelisiniz.
Kapsam Dışı Hasarlar
Trafik sigortasının kapsam dışı bıraktığı hasarlar, araç sahiplerinin en çok merak ettiği konulardan biridir. Zorunlu trafik sigortası, sadece karşı tarafın malına veya şahsına verdiğiniz zararları belirli limitler dahilinde öder. Ancak bazı durumlar vardır ki, sigorta devreye girmez.
Kapsam dışı hasarlar arasında, kendi aracınızda oluşan maddi zararlar yer alır. Yani, yapılan kazada sadece kendi arabanız zarar gördüyse trafik sigortası hasarı ödemez. Yine alkollü veya ehliyetsiz araç kullanımı sonucu meydana gelen kazalar, savaş, ayaklanma ve terör olaylarından kaynaklanan zararlar, yarış sırasında oluşan hasarlar ve doğal afetlerden kaynaklı zararlar trafik sigortası tarafından karşılanmaz.
Bir başka önemli detay da, aracın patlayıcı ve yanıcı madde taşırken karıştığı kazalarda oluşan hasarlardır. Aynı şekilde, aracın trafiğe uygun olmayan şekilde kullanılması ya da sigorta poliçesinde belirtilen kurallara uyulmaması halinde de zararlar poliçe kapsamı dışında kalır. Bu tür durumlarda araç sahibinin sorumluluğu tamamen kendisine aittir.
Bazı sigorta şirketleri, gelir kaybı, iş durması veya kira mahrumiyeti gibi dolaylı zararları da teminat kapsamı dışında tutmaktadır. Tüm bu detayları, sigorta poliçesinin genel ve özel şartlarını dikkatlice okuyarak öğrenmek mümkün.
Eksik veya Yanlış Parça Kullanımı Sonrası Sorumluluklar
Trafik sigortasında araç onarımı sırasında eksik veya yanlış parça kullanılması da önemli sorumluluklar doğurabilir. Özellikle sigorta tarafından karşılanan hasarlarda, tamiratın orijinal veya sertifikalı eşdeğer parçalarla yapılması gerekir. Eğer onarım sırasında kalitesiz, uygunsuz ya da araca uygun olmayan parçalar takılırsa, ileride oluşabilecek tüm sorunlar için araç sahibi, servis ve hatta sigorta şirketi arasında sorumluluk doğabilir.
Eksik parça kullanımı sonrası, hasarın tekrar etmesi ya da yeni bir zarara yol açması durumunda sigorta şirketi, ikinci bir ödeme yapma zorunluluğu taşımaz. Hatta bazı durumlarda, sigorta şirketi ilk ödediği hasarın bedelini de rücu (geri isteme) edebilir. Özellikle onarım sonrası parça ile ilgili belgelerin ve faturaların eksiksiz olarak saklanması gerekir.
Yanlış parça kullanılması durumunda ise, trafik sigortası genellikle sorumluluk kabul etmez. Çünkü yapılan tamirat onaylanan şartlara uymuş sayılmaz. Böyle bir durumda araç sahibi ya da onarımdan sorumlu servis, üçüncü şahıslara karşı oluşabilecek yeni zararlardan ve hukuki süreçlerden doğrudan sorumlu olur.
Kısacası; teknik olarak doğru, belgeli onarım ve parçaların kullanılması hem araç sahibinin mağdur olmamasını hem de hukuki bir sorun yaşanmamasını sağlar. Sigorta işlemlerinde bu tür detaylar oldukça büyük önem taşır.
Anahtar Kavramlar ve Sık Kullanılan Terimler
Eşdeğer Parça
Eşdeğer parça, araçların onarımında kullanılan ve orijinal parçanın kalitesine, ölçüsüne ve işlevine uygun olarak üretilmiş yedek parçadır. Bu parçalar genellikle bağımsız üreticiler tarafından üretilir ve orijinale yakın özellikler taşır. Sigorta şirketleri özellikle hasar tazminlerinde eşdeğer parça kullanımını sıklıkla tercih eder. Çünkü eşdeğer parçalar, hem uygun fiyatlı hem de güvenilir olabilir. Yasal olarak, eşdeğer parçaların belirli standartları karşılaması gerekir ve sertifika ile belgelenir.
Orijinal Parça
Orijinal parça, aracın üreticisi tarafından üretilen ve araçta ilk kullanılan parçalarla birebir aynı olan yedek parçadır. Bu parçaların üzerinde genellikle markanın logosu ve orijinal üretici kodları bulunur. Özellikle garanti kapsamındaki araçlarda ya da üç yaşından küçük işlemler için orijinal parça kullanılması tavsiye edilir. Çünkü orijinaller, aracın ilk günkü performansını ve güvenliğini korumak için en uygun parçalardır. Fiyatı eşdeğer parçalara göre genellikle daha yüksektir.
Sertifika
Sertifika, bir parçanın belli bir standarda uygun olduğunu gösteren resmi belgedir. Özellikle eşdeğer yedek parçalarda sertifika büyük önem taşır. Çünkü sertifikalı eşdeğer parça, hem üretim kalitesi hem de güvenli kullanım açısından onaylanmış demektir. Türkiye'de TSE (Türk Standartları Enstitüsü) ve benzeri kuruluşlar bu tip sertifikaları düzenler. Sertifikasız parçalar kullanımda risk teşkil edebilir ve sigorta süreçlerinde sorun oluşturabilir.
Parça Değişimi
Parça değişimi, araçta kazadan, çürümekten veya başka bir teknik arızadan dolayı hasar gören bir parçanın yenisiyle değiştirilmesi işlemidir. Sigorta kapsamında onarım işlemlerinde sıkça karşılaşılır. Parça değişiminde sigorta poliçesine ve mevzuata uygun şekilde orijinal, eşdeğer veya logosuz orijinal parçalar kullanılabilir. Bu işlemde doğru parça seçimi, hem aracın güvenliği hem de yasal hakların korunması açısından önemlidir.
Sigorta Komisyonu
Sigorta komisyonu, sigorta işlemlerinde oluşan uyuşmazlıkları inceleyen ve karar veren bağımsız bir kuruldur. Araç sahipleri ile sigorta şirketleri arasında, parça seçimi veya tazminat bedeli gibi konularda anlaşmazlık yaşanırsa, sigorta komisyonuna başvurulabilir. Komisyonun kararları hızlı ve bağlayıcıdır. Özellikle Sigorta Tahkim Komisyonu, sektörde yaşanan problemlerin çözümünde önemli bir rol oynar ve tüketicilerin hakkını korur.
Ankara avukatından danışmanlık ve temsil talepleriniz için bizimle iletişime geçin.