Vekâletname Olmadan Tapuda Miras İntikali Nasıl Yapılır?

“Vekâletname olmadan tapuda miras intikali nasıl yapılır?” sorusuna net ve pratik bir yol haritası arıyorsanız doğru yerdesiniz. İlk adımda veraset ilamı, kimlik ve taşınmaz bilgileri; bina ise geçerli DASK poliçesi gerekir. Ardından Web Tapu üzerinden ön başvuru yapar, SMS ile gelen ücret bildirimi sonrası ödeme yapar ve tapu müdürlüğü için randevu alırsınız.

İşlemlerde hangi belgeler zorunlu, e-Devlet’ten neler yapılır, tüm mirasçılar gelmek zorunda mı, masraflar ve veraset ve intikal vergisi ilişkisi nedir, sık yapılan hatalar nelerdir? Aşağıda hepsini sade bir dille anlatacağız ve “Vekâletname olmadan tapuda miras intikali nasıl yapılır” sorunuza net cevap vereceğiz.

Miras İntikali Nedir?

Mirasın Tanımı ve Hukuki Dayanak

Mirasın tanımı ve hukuki dayanak konusu, vefat eden bir kişinin malvarlığının yasal yollarla mirasçılarına geçişini anlatır. Miras intikali, Türk Medeni Kanunu'nda düzenlenir ve ölen kişinin malvarlığı üzerindeki hakların, borçların ve yükümlülüklerin tamamı mirasçılara geçer. Kanuna göre, miras kalan mallar için noter veya mahkeme tarafından verilen mirasçılık belgesi gereklidir. Bu belgeyle birlikte mirasçıların taşınmaz, banka hesabı veya diğer varlıklara ilişkin haklarını devralması mümkün olur.

Mirasın hukuki temeli Türk Medeni Kanunu’nun 495. maddesi ve devamında açıklanır. Bu maddelere göre, ölen kişinin yerine mirasçılar geçer. Böylece, vefat edenin tüm malvarlığı bir bütün olarak yasal mirasçılarına devredilir. Bu konu hukuki terimlerle anlatılırken, temel amaç toplumda malvarlığının nesilden nesile düzenli şekilde aktarılmasını sağlamaktır.

Külli Halefiyet ve Tereke Kavramı

Külli halefiyet, miras hukukunda çok önemli bir kavramdır. Külli halefiyet, mirasçıların ölen kişinin yerini bir bütün olarak alması anlamına gelir. Yani mirasçılar, vefat edenin hem mal varlığını hem de borçlarını aynen devralır. Bu geçiş, tek tek mallar olmadan, tüm tereke üzerinde gerçekleşir.

Tereke ise, miras bırakan kişinin ölüm anındaki tüm haklarını, borçlarını, taşınır ve taşınmazlarını kapsayan malvarlığı anlamına gelir. Tereke, mirasın intikalinde üzerinde işlem yapılan asıl konudur. Bir kişinin borçlarının da terekeye dahil olduğunu unutmayın. Yani mirasçılar yalnızca malları değil, varsa borçları da üstlenir.

Külli halefiyetin özelliği, terekenin bir bütün olarak ve otomatik şekilde mirasçılara intikal etmesini sağlamasıdır. Bu sayede miras işlemleri, hızlı ve düzenli şekilde yürütülebilir.

Elbirliği ve Paylı Mülkiyet Arasındaki Farklar

Elbirliği mülkiyeti ve paylı mülkiyet, miras kalan taşınmazlarda karşımıza çıkan iki farklı mülkiyet türüdür. Elbirliği mülkiyeti mirasçılar arasında miras açılır açılmaz otomatik olarak oluşur. Bu durumda mirasçıların payı tek tek gösterilmez, taşınmaz veya malvarlığı ortaklaşa sahiplik şeklindedir. Hiçbir mirasçı kendine ait bir payı diğerlerinden bağımsız olarak gösterip tasarruf edemez.

Paylı mülkiyet ise, mirasçılar arasında miras paylaşımı yapıldıktan sonra ortaya çıkar. Tapu işlemlerinde, herkesin payı açıkça belli olur ve her mirasçı kendi payı üzerinde dilediği gibi tasarruf edebilir. Örneğin, payını satabilir veya devredebilir.

En önemli farklardan biri; elbirliği mülkiyetinde kararlar ortak alınırken, paylı mülkiyette her mirasçı kendi payı ile ilgili özgürce hareket edebilir. Ayrıca elbirliği mülkiyeti genellikle miras intikali sonrası ilk durumda geçerlidir; paylaşım ve tescil işlemleri sonrası ise paylı mülkiyete geçilir.

Sonuç olarak, miras intikali sonrasında mülkiyet türünüzün ne olduğu, taşınmazlar üzerindeki hak ve tasarruflarınızı doğrudan etkiler. Özellikle satış, ipotek ya da başka bir işlem yapmak için bu farkı göz önünde bulundurmak gerekir.

Vekâletname Olmadan Miras İntikali için Gerekli Belgeler

Veraset (Mirasçılık) Belgesi Alma Yolları

Vekâletname olmadan miras intikali yapabilmek için veraset belgesi olmazsa olmazdır. Veraset belgesine, yani mirasçılık belgesine ulaşmak için iki yol bulunur: İlki noterden başvuru yapmak, diğeri ise Sulh Hukuk Mahkemesi'ne başvurmaktır. Noterdeki işlem genellikle aynı gün tamamlanır. Mahkemede ise bu süre biraz daha uzayabilir. Yani hızlıca belge almak isteyenler noteri tercih edebilir. Her iki yol için de vefat edenin ve mirasçıların kimlik bilgileri ve nüfus kayıt örnekleri gereklidir.

Kimlik ve Kimlik Doğrulama Belgeleri

Miras intikali başvurusu için her mirasçı, nüfus cüzdanı, T.C. kimlik kartı veya günü geçmiş olmayan pasaport ile kimlik tespiti yaptırmalıdır. Ayrıca kişinin kimlik bilgilerinin güncel olması çok önemlidir. Eğer işlem için tapu müdürlüğüne gidilecekse, fotokopi de gerekebilir. Günümüzde çoğu işlemde e-Devlet şifresiyle de kimlik doğrulaması yapılabiliyor ancak belgelerin aslı da yanınızda olmalı.

Tapu Senedi, Ada-Parsel Bilgileri

Tapuda miras intikali için taşınmazın tapu senedi veya ada-parsel numarası kesinlikle gereklidir. Eğer tapu senedi yoksa, ada ve parsel bilgileriyle taşınmazın tespiti yapılabilir. Bilgileri hatırlamıyorsanız tapu müdürlüğünden sorgulama yapılabilir. Çoğu işlemde tapunun fotokopisi de istenir, orijinalini kaybettiyseniz başvuru öncesi tapudan örnek alabilirsiniz.

Emlak Vergisi Borcu Yoktur Yazısı

Belediyeden alınacak olan emlak vergisi borcu yoktur yazısı, işlemin en kritik adımlarından biridir. Bu belgeyle taşınmaz üzerinde herhangi bir emlak vergisi borcunun olmadığını ispatlarsınız. Her belediyede bu yazı farklı birimden alınabilir ama genelde Mali Hizmetler Müdürlüğü yardımcı olur. Eğer borç varsa, intikal işlemi gerçekleştirilemez; borcu ödemeniz beklenir.

Zorunlu Deprem Sigortası (DASK)

Türkiye'de 1999 sonrası tüm meskenlerde Zorunlu Deprem Sigortası (DASK) yapılması mecburidir. Miras intikali sırasında DASK poliçesi güncelse sorun olmaz. DASK süresi dolmuşsa, yeni poliçe yaptırmanız şarttır. Fotokopisini başvuru evraklarına eklemelisiniz. Tarla ve arsa gibi taşınmazlarda DASK aranmaz; sadece konutlarda zorunludur.

Veraset ve İntikal Vergisi

Veraset ve intikal vergisi ödemek de başvurunun önemli bir parçasıdır. Bu vergi vefat edenin beyannamesi ile ilgi vergi dairesine ödenir. Vergi ödenmeden tapu intikali ilerlemez. Vergi beyannamesi verildikten sonra, ilgili vergi dairesinden borcu yoktur yazısı alınır ve bu belge de evraklar arasına eklenir.

Vesikalık Fotoğraf İsteniyor mu?

Genellikle miras intikali işlemlerinde vesikalık fotoğraf istenmez. Ancak bazı tapu müdürlükleri, dijital ortamda işlemleri tamamlarken ya da kimlik doğrulama için güncel bir vesikalık fotoğraf talep edebilir. Emin olmak için başvurudan önce ilgili tapu müdürlüğünü arayarak teyit etmek faydalı olur.

Temsil Belgesi (Küçük veya Kısıtlılar için)

Eğer mirasçılar arasında reşit olmayan (küçük) ya da mahkemece kısıtlanmış kişiler varsa, onların adına işlem yapılabilmesi için temsil belgesi gereklidir. Küçükler için vasi atanmalı ve vasi kararı tapuya sunulmalıdır. Kısıtlılar için de mahkemeden alınan yasal temsilci kararı ibraz edilmelidir. Bu belge olmadan küçük veya kısıtlı adına hiçbir tapu işlemi yapılmaz.

Vekâletname olmadan yapılacak miras intikalinde sayılan bu belgeler, işlemin sorunsuz yürütülmesini sağlar. Başvuru öncesi hepsini eksiksiz hazırlamak işleri hızlandırır.

Tapuda Miras İntikali Başvuru Süreci

Başvuru İçin Gereken Şartlar

Tapuda miras intikali başvurusu yapabilmek için ilk olarak mirasçılık belgesinin (veraset belgesi) alınması gereklidir. Mirasçıların tamamı reşit olmalı ya da küçük ve kısıtlılar için yasal temsilcileri işlemde olmalıdır. Ayrıca taşınmazın hissedarları arasında paylaşım konusunda anlaşma sağlanmış olmalıdır. Tapu üzerinde haciz, ipotek gibi engeller varsa, işlemler gecikebilir. Başvuru sırasında kimliklerin güncel ve geçerli olması zorunludur. Her mirasçının başvuruya katılması ya da vekâlet vermesi gerekebilir.

Sulh Hukuk Mahkemesi ya da Noter İşlemleri

Mirasçılık belgesi için Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurulabilir veya noterlerde işlem yapılabilir. Genellikle noterlerden alınan mirasçılık belgesi daha hızlıdır. Mahkemeye başvurulması ise daha özel veya anlaşmazlık olan durumlarda tercih edilir. Her iki yöntemle de alınan belge aynı hukuki geçerliliği taşır. Mahkemeden alınacak belgeler için adli tatil gibi süreler işlemleri uzatabilir.

Belgelerin Hazırlanması ve Kontrolü

Tapuda miras intikali işlemlerinde belgelerin eksiksiz ve doğru hazırlanması çok önemlidir. Gerekli evraklar şunlardır:

Mirasçılık belgesi (veraset belgesi)
Mirasçıların nüfus cüzdanı veya kimlik kartı
Tapu senedi, yoksa ada-parsel bilgisi
Emlak vergisi borcu yoktur yazısı
DASK (Deprem sigortası) poliçesi
Varsa vekaletname, küçüklere aitse temsil belgesi Belgelerin fotokopileri de gereklidir. Tapuya gitmeden önce eksik olup olmadığı mutlaka kontrol edilmelidir.

Web Tapu veya E-Devlet Üzerinden Online Başvuru

Günümüzde Web Tapu Sistemi veya e-Devlet üzerinden online başvuru yapmak mümkündür. Web Tapu sitesinden "Miras Yoluyla İntikal" işlemi seçilerek, gerekli evraklar sisteme yüklenir. E-Devlet üzerinden ise tapu işlemleri başvurusu yapılabilir ve işlem takibi sağlanabilir. Online başvuruda randevu takibi ve evrak hazırlığı için sistem yönlendirmeleri adım adım gösterilir.

Tapu Müdürlüğünde Randevu Alımı

Online başvuru sonrası sistem sizi direkt olarak randevu alma ekranına yönlendirir. Eğer elden başvuru yapılacaksa, bağlı bulunulan tapu müdürlüğünün internet sitesinden ya da telefonla randevu talep edilebilir. Randevu günü ve saati kesinleştikten sonra, hazırlanan evraklarla tapu müdürlüğüne zamanında gitmek gerekir. Yoğun dönemlerde erken randevu almakta fayda var.

Evrakların Teslimi ve Kontrol Süreci

Randevu günü tapu müdürlüğüne giden mirasçılar, hazırlamış oldukları evrakları teslim eder. Görevli, belgeleri tek tek inceler ve eksik ya da yanlış belge olması durumunda işlem başlatılmaz. Evraklar tam ise başvuru işleme alınır ve bir başvuru numarası verilir. İşlemin her aşamasında başvuru durumu sistemden kontrol edilebilir.

Harç ve Ücretlerin Yatırılması

İşlemlerin devamı için tapu harcı ve döner sermaye ücreti yatırılır. Ayrıca veraset ve intikal vergisi de ödenmelidir. Bu ücretler ilgili banka şubelerine ya da Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün anlaşmalı olduğu online ödeme sistemlerine yatırılır. Bankadan alınan dekontlar işlem dosyasına eklenir. Ücretlerin tam ve zamanında ödenmesi, işlemin hızlı ilerlemesini sağlar.

Ortak Mülkiyette Başvuru ve İmzalar

Eğer tapu birden fazla mirasçıya paylı olarak geçiyorsa, bütün mirasçıların başvuruda bulunarak veya usulüne uygun vekaletname ile imza atması gerekir. Bazen ortakların hepsi aynı anda tapu müdürlüğünde bulunamayabilir, bu durumda vekaletnameyle işlem mümkündür. Her hissedarın payı hesaplanarak yeni tapuda gösterilir ve taraflarca imza alınır.

Tescil İşlemi ve Yeni Tapu

Son adım olarak, tapu müdürlüğü belgeleri inceledikten ve işlemi tamamladıktan sonra taşınmazın yeni tapusu düzenlenir. Her mirasçı adına tescil işlemi yapılır ve yeni tapu senetleri hazırlanır. Tapunun aslı, işlem sonrası hak sahiplerine elden verilir veya sistemden alınabilir. Tapu tescilinden sonra artık mirasçılar resmi sahip olarak işlem yapabilirler.

Ücretler ve Harçlar

Tapu Harcı ve Döner Sermaye Ücreti

Tapuda miras intikali işlemlerinde tapu harcı ile döner sermaye ücreti ödenmesi zorunludur. Tapu harcı, intikal eden taşınmazın tapu değerine göre hesaplanır. Genellikle mirasçılar için tapu harcı oranı, satış işlemlerinden düşük olup, kanun gereği belirli bir yüzde üzerinden alınır. 2025 yılı itibarıyla miras intikalinde tapu harcı oranı, taşınmazın beyan edilen değerinin %0,5’i olarak uygulanır. Yani 1 milyon TL değerinde bir taşınmaz için ödenecek tapu harcı yaklaşık 5.000 TL olur.

Döner sermaye ücreti ise, tapu müdürlüklerinde yapılan işlemler sebebiyle alınır ve tapu işlemi başına sabitlenir. 2025 yılında döner sermaye ücreti genellikle 2.500 TL civarında olup, işlem yapılan her taşınmaz için ayrı ayrı tahsil edilir. Her yıl döner sermaye tutarları güncellenebilir, bu yüzden işlem öncesi Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü sayfasından kontrol etmek faydalı olur.

Veraset ve İntikal Vergisi Oranları

Veraset ve intikal vergisi her mirasçının payına düşen miras miktarı üzerinden hesaplanır. Bu vergi türü, miras kalan taşınmaz, nakit ya da diğer malların resmi olarak yeni sahiplerine devri sırasında ödenir. 2025 yılı için veraset ve intikal vergisi oranları, mirasçıların derecesine, ilişkisine ve kalan malın değerine göre değişir. Vergi dilimleri şu şekildedir:

Vergiye Tabi Miktar	1. Derece Mirasçılar	Diğerleri
İlk 1.100.000 TL	%1	%10
Sonraki 2.600.000 TL	%3	%15
Sonraki 5.500.000 TL	%5	%20
Sonraki 10.900.000 TL	%7	%25
20.100.000 TL’yi aşan kısım	%10	%30

Vergide muafiyetler her yıl yeniden belirlenir. 1. derece yakınlara (çocuklara, eşe) belirli bir muafiyet uygulanır. Ayrıca alınacak toplam vergi dilimler halinde ödenebilir ve ilk taksiti beyannamenin verildiği yıl içinde, kalan taksitler ise takip eden yıllarda ödenir.

2025 Yılı için Güncel Ücretler

2025 yılında miras intikali işlemlerinde ödenmesi gereken güncel ücretler şöyle özetlenebilir:

Tapu Harcı: Taşınmazın beyan değeri üzerinden %0,5 oranında alınır.
Döner Sermaye Ücreti: Her işlem için yaklaşık 2.500 TL’dir.
Veraset ve İntikal Vergisi: Mirasçı durumuna ve kalan malın tutarına göre %1 - %10 arasında değişir, alt ve üst sınırlar ise yukarıdaki tabloya göre hesaplanır.
Ek Masraflar: Noter onaylı belgeler, vekaletname ya da bazı özel durumda istenen belgeler için ilave ücretler olabilir.
Beyanname Vermeme Cezası: Veraset ve intikal vergisi beyannamesinin zamanında verilmemesi halinde gecikme faizi ve cezası uygulanır.

İşlem yapmadan önce Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile Gelir İdaresi Başkanlığı'nın güncel tarife ve bilgilerini kontrol etmek faydalıdır. Ayrıca, bazı belediyelerde “emlak rayiç bedeli belgesi” için de küçük harçlar talep edilebilmektedir. Yıl içinde değişiklik olabileceğinden ücretlerle ilgili en güncel bilgilere başvuru öncesi ulaşmak her zaman önemlidir.

Birden Fazla Mirasçının Tapuya Tescil İşlemleri

Hisseli tapuda miras intikali işlemleri, özellikle birden fazla mirasçı varsa oldukça merak edilen ve sıkça karşılaşılan bir durumdur. Bir taşınmaz üzerinde birden çok mirasçı bulunduğunda, tapu işlemleri tarafların haklarını koruyacak şekilde yapılır. Tapudaki hisseler, mirasçıların veraset ilamında (mirasçılık belgesinde) belirtilen oranlara göre tescil edilir.

Bir taşınmazın intikali için, genellikle tüm mirasçıların birlikte başvurması ya da bir mirasçının diğerleri adına vekalet sunması gerekmektedir. Yalnızca bir mirasçı tapuya başvuru yaparsa, onun getirdiği belgelerle taşınmaz üzerindeki mülkiyet hakkı elbirliği mülkiyeti şeklinde tüm mirasçılar adına yazılır. Bu durumda her mirasçı, kendi payı oranında taşınmazda hak sahibi olur; ancak başkasına devretme, satma gibi işlemleri tek başına yapamaz.

Başvuru sırasında neler yapılır?

Öncelikle noterden ya da sulh hukuk mahkemesinden alınmış veraset belgesi gerekir.
Kimlikler ve gerekli diğer belgelerle Tapu Müdürlüğü’ne başvuru yapılır.
Tapu, elbirliği mülkiyeti ile mirasçılar adına tescil edilir.
İsteyen mirasçılar, daha sonra aralarında anlaşarak kendi paylarını ayırıp paylı mülkiyete geçebilir.

Bu süreçte tüm mirasçıların tapuda hazır bulunması şart değildir. Bir mirasçı, diğerlerinin vekâletiyle de bu işlemi tamamlayabilir.

Anlaşmazlık ve Ortaklığın Giderilmesi

Hisseli tapuda miras intikali sonrası, mirasçılar taşınmazı birlikte kullanmaya devam ederler. Fakat, mirasçılar arasında anlaşmazlık çıkması çok sık rastlanan bir durumdur. Bu sorunlarda çözüm birkaç aşamalı şekilde sağlanır.

Eğer mirasçılar kendi aralarında anlaşamazlarsa, "ortaklığın giderilmesi davası" yani izale-i şuyu davası açabilirler. Bu dava, sulh hukuk mahkemesine başvurularak başlatılır ve iki yolla sonuçlanır:

Taşınmaz aynen bölünebiliyorsa, mahkeme hisseleri bölüştürür.
Taşınmaz bölünemiyorsa, mahkeme taşınmazın satışına karar verir ve elde edilen gelir mirasçılar arasında paylaştırılır.

Sürecin önemli noktaları şunlardır:

Her mirasçı bu davayı açma hakkına sahiptir.
Satış genellikle açık artırma yoluyla yapılır.
Şayet bütün mirasçılar anlaşırsa, taşınmazı bir kişiye devredebilir veya satıp parayı paylaşabilirler.
Arabuluculuk, mahkeme öncesi veya sürecin herhangi bir aşamasında tercih edilebilir.

Unutmayın, mirasçılar arasında iletişimin açık olması hem süreci hızlandırır hem de masrafları azaltır. Anlaşmazlıklar uzarsa süreç hem maddi hem manevi yük getirebilir. Bu yüzden, mümkünse anlaşarak paylaşmak, uzlaşma yolu bulmak en sağlıklı yöntemdir. Eğer bu mümkün olmuyorsa, sulh hukuk mahkemesine başvurmak kaçınılmaz olur.

E-Devlet ve Web Tapu Üzerinden İntikal İşlemleri

Online Başvuru Sistemi Adımları

E-Devlet ve Web Tapu üzerinden miras intikali işlemi yapmak için izlenmesi gereken belirli adımlar vardır. Öncelikle, E-Devlet Kapısı'ndan Web Tapu Sistemi'ne yönlendirilmeniz gerekir. Buradan “Miras Yoluyla İntikal” seçeneğini seçerek işlem başlatabilirsiniz. Web Tapu sisteminde gerekli formlar doldurulur ve hangi taşınmaz için işlem yapılacağı belirtilir. Başvuru sırasında taşınmazın ili, ilçesi ve ada-parsel gibi teknik bilgileri doğru girmeniz önemlidir.

Başvurunuz sonrasında sistem tarafından verilen başvuru numarasını mutlaka not edin. Çünkü işlem sürecinizi bu numara ile kolayca takip edebilirsiniz. Sistemin rehberliğinde, hangi evrakları yüklemeniz gerektiği konusunda detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz.

Dijital Evrak Yükleme ve Randevu

Dijital ortamda miras intikali için bazı belgelerin elektronik olarak yüklenmesi gerekir. Kimlik belgesi, veraset ilamı (mirasçılık belgesi), tapu fotokopisi ve varsa ek belgeler sisteme PDF ya da fotoğraf formatında yüklenebilir. Belgelerin okunaklı ve eksiksiz olması, başvurunun hızla ilerlemesi için çok önemlidir.

Tüm evraklar yüklendikten sonra sistem üzerinden başvurunuz incelenir ve genellikle birkaç gün içinde size bir mesaj gönderilir. Randevu alınması gereken durumlarda, yine sistem üzerinden uygun bir tarih ve saat seçmeniz sağlanır. Web Tapu sisteminde randevu alınarak tapu müdürlüğüne gitmeden, işlemlerin büyük kısmı internet üzerinden tamamlanabilir. Ancak bazı özel durumlarda müdürlüğe fiziksel olarak evrak teslimi ya da kimlik doğrulaması gerekebilir.

Elektronik Ortamda İşlem Takibi

Elektronik ortamda yaptığınız miras intikali başvurularının durumunu E-Devlet veya Web Tapu başvuru takip ekranından kolayca görebilirsiniz. Başvuru numarası ile sorgulama yaparak belgelerinizin onaylanıp onaylanmadığını, hangi aşamada olduğunu ve varsa eksik evrak olup olmadığını hızlıca kontrol edebilirsiniz.

Sistem, başvurunuzun her aşamasında size SMS ya da e-posta ile bilgi verir. Evraklarda bir hata veya eksik varsa, size geri bildirim yapılır ve eksikleri dijital olarak tekrar yükleyebilirsiniz. Böylece tapu müdürlüğüne gitmenize gerek kalmaz ve zaman kaybetmezsiniz. Tüm bu süreçler dijitalleşme sayesinde çok daha pratik ve herkes için kolay hale gelmiştir.

Miras İntikali Yapılmazsa Ortaya Çıkabilecek Sorunlar

Yasal ve Vergisel Sonuçlar

Miras intikali yapılmazsa yasal ve vergisel anlamda pek çok sorun yaşanabilir. Miras intikali, bir mülkün, tapuda yeni mirasçıların adına tescil edilmesi işlemini ifade eder. Eğer miras kalan taşınmazın intikal işlemleri zamanında yapılmazsa, hukuki olarak hâlâ vefat eden kişinin üzerinde görünür. Bu durumda mirasçılar, miras kalan taşınmaz hakkında tam tasarruf yetkisine sahip olamazlar.

Vergisel boyutta ise, veraset ve intikal vergisi beyanı ve ödemesi zamanında yapılmazsa, gecikme faizi ve cezalar gündeme gelebilir. Ayrıca belediyeden alınması gereken emlak vergisi, mirasçılar adına tahakkuk ettirilemez. Eğer mirasçılar vergi borçlarını ihmal ederse, ileride tapu işlemleri sırasında ciddi gecikmeler, vergi tahakkukları ve para cezalarıyla karşılaşabilirler.

Yasal olarak da, mirasın intikali yapılmamış gayrimenkullerde mahkemeye başvuruda, bankalarda işlemde, satış veya devralma girişimlerinde çeşitli engellerle karşılaşılır. Bazı durumlarda mirasçılar arasında paylaşım sağlanamadığı için ihtilaflar çıkabilir.

Resmi Sahiplik ve Tasarruf Engelleri

Resmi sahiplik miras intikali yapılmadığında ciddi şekilde etkilenir. Tapuda hâlen vefat eden kişinin ismi göründüğünden, mirasçılar o mal üzerinde resmi olarak mal sahibi sayılmazlar. Bu nedenle miras kalan evi, arsa veya tarlayı satamaz, ipotek ettiremez ya da birisine kiraya veremezler.

Bunun yanında, resmi kurumlarda işlem yapmak da mümkün değildir. Tapu kaydında değişiklik yapılmadan, elektrik, su, doğal gaz gibi aboneliklerde isim değişikliği yapılamaz. Mülke dair yapılacak herhangi bir inşaat, ruhsat, tapu iptali ve tescil gibi işlemler için miras intikali zorunludur.

Ayrıca, mirasçılar arasında bir anlaşıp mal paylaşımı yapmak veya bağımsız hareket etmek de mümkün değildir. Tüm mirasçılar birlikte işlem yapmak zorunda kalır ve çoğu işlem için tümünün imzası gerekir. Bu durum zamanla daha fazla prosedür ve anlaşmazlık doğurabilir.

Özetle, miras intikali yapılmazsa, hem yasal hak kayıpları hem de günlük işlemler ve ticari hayat ciddi şekilde aksamış olur. Sadece bugünü değil, gelecekte çıkacak tüm işlemleri de gözeterek miras intikalini geciktirmemek, tüm mirasçılar için büyük avantaj sağlar.

Yeni Tapu Senedinin Kontrolü

Miras intikali tamamlandıktan sonra en önemli adımlardan biri yeni tapu senedinin dikkatli şekilde kontrol edilmesidir. Yeni tapu senedinde, mirasçılara ait hisse oranlarının, isimlerin ve kimlik bilgilerinin doğru yazıldığından emin olunmalıdır. Eğer birden fazla mirasçı varsa, tapudaki pay oranlarının yasalara uygun şekilde yansıtılıp yansıtılmadığına bakılmalıdır.

Tapu bilgilerinde en ufak bir hata ya da eksilik ileride büyük sorunlara yol açabilir. Bu nedenle hatalı veya eksik yazılan bir bilgi fark edilirse hemen tapu müdürlüğüne başvuru yapılarak düzeltilmesi istenmelidir. Yeni tapunuz hazır olduktan sonra e-Devlet üzerinden ya da doğrudan tapu müdürlüğünden de detaylı kontrol sağlayabilirsiniz. Tapu senedinin orijinalini iyi muhafaza etmek de çok önemlidir. Çünkü tapu, taşınmaz üzerindeki hakkınızı gösteren resmi bir belgedir.

Kiracı, Elektrik, Su ve Doğalgaz Aboneliği Değişikliği

Miras intikali tamamlandığında taşınmaz üzerindeki tüm haklar artık yasal mirasçılara geçer. Eğer taşınmazda bir kiracı yaşıyorsa, yeni tapu sahiplerinin kiracıyla güncel bir kira sözleşmesi yapmaları gerekmektedir. Ayrıca mevcut kira sözleşmesinin devri de sağlanabilir.

Elektrik, su ve doğalgaz gibi abonelikler de vefat eden kişinin üzerine kayıtlı olabilir. Bu aboneliklerin yeni malikler tarafından kendi adlarına geçirilmesi gereklidir. Abonelik devri için genellikle şu belgeler istenir:

Veraset (mirasçılık) belgesi
Yeni tapu örneği
Kimlik fotokopisi
Abonelik sözleşme formu

Her kurumun istediği belge ve prosedür küçük farklılık gösterebilir. Başvuru sırasında birden fazla mirasçı varsa, işlem yapacak kişinin diğer mirasçılardan vekâlet alması gerekebilir. Abonelikler devredilmediği sürece geçmiş döneme ait faturaların, borçların ve kullanım haklarının mirasçılara ait olacağı unutulmamalıdır. Ayrıca, taşınmazda kiracı varsa ve yeni malikler değişirse, aboneliklerin de bu değişikliğe göre yeniden düzenlenmesi şarttır.

Resmi Kurumlara Bildirimler

Miras intikali sürecinde ve sonrasında bazı resmi kurumlara bildirim yapmak zorunludur. İlk olarak ölüm olayının gerçekleşmesinden sonra nüfus müdürlüğüne ve belediyeye bildirim yapılmalıdır. Tapu intikal işlemleri sırasında zaten vergi dairesine başvurulmuş ve “vergi borcu yoktur” yazısı temin edilmiş olur. Ancak taşınmaz dışındaki banka hesapları, araçlar, SGK aylıkları gibi konularda da ilgili kurumlara veraset belgesi ile durum mutlaka haber verilmelidir.

Bunun dışında;

Taşınmazın bulunduğu belediyeye el değiştirme bildirimi yapılmalı
Emlak vergisi için belediyeye mükellefiyet bildirgesi verilmelidir
Taşınmaz üzerinde DASK (Zorunlu Deprem Sigortası) poliçesi güncellenmelidir
Araç varsa notere ve trafik tescil şubelerine bildirilmelidir
SGK’dan maaş ya da fayda alan biri varsa SGK’ya vefat bildirimi şarttır

Tüm bildirimlerin zamanında yapılması hem yasal sorumluluklarınızı yerine getirmenizde hem de ileride oluşabilecek ihtilafların önüne geçmenizde size kolaylık sağlar. Unutulmaması gereken en önemli şey, “Benim adıma geçmiştir zaten” diyerek resmi kurumlarla ilişiği koparmamak; eksik yapılan bildirimlerin ve devri yapılmayan aboneliklerin ileride ciddi maddi yükümlülüklere dönüşebileceğidir.

Vasiyetname Varsa İzlenecek Yol

Vasiyetname varsa miras intikali süreci diğer miras işlemlerinden biraz farklı ilerler. İlk olarak, vasiyetnamenin açılması ve tenfizi gerekir. Bu işlem için genellikle Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurulur. Mahkeme, vasiyetnamenin geçerliliğini inceler ve mirasçıları bilgilendirir. Eğer vasiyetnamenin içeriğinde taşınmazın paylaşımıyla ilgili açık bir hüküm varsa, buna uygun şekilde tapu işlemleri yapılır. Noterden düzenleme şeklinde yapılan vasiyetnameler çok daha hızlı sonuçlanır, el yazısı ya da sözlü vasiyetnamelerde ise tanıklar ve ek belgeler gerekebilir. Vasiyetnamenin kesinleşmesinin ardından, yasal mirasçılar veya vasiyet alacaklıları tapuda intikal işlemini başlatabilirler.

Reddi Miras Prosedürü

Reddi miras işlemi, mirasçının mirası almak istememesi durumunda yaptığı resmi bir işlemdir. Reddi miras için vefat tarihinden itibaren üç ay içinde Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvuru yapılmalıdır. Başvuruda genellikle dilekçe ve kimlik belgesi sunulur; bazen ölüm belgesi de istenir. Mahkeme, reddi kayıt altına alır. Reddi miras yapıldığı zaman, mirasçı tüm haklarından vazgeçmiş olur ve mirastan doğan borçlardan da sorumlu olmaz. Ancak bu hakkın süresi geçtiğinde otomatik olarak mirası kabul etmiş sayılırsınız. Reddi miras başvurusu, bireysel yapılır ve her mirasçı kendi adına reddetmeli, ortak dilekçe mümkün değildir.

Haciz veya İpotekli Taşınmazlarda Süreç

Haciz veya ipotekli taşınmazlarda miras intikali işlemleri farklı bir boyut kazanır. Taşınmazın üzerinde bir banka ipoteği ya da haciz kaydı varsa, mirasçılar tapu intikalini bu kayıtlarla birlikte yapar. Yani tescil işlemi sırasında tapu kaydına mevcut borçlar da aynen geçer. Mirasçı, isterse ipoteği kapatmak için bankaya, haczi kaldırmak için ise ilgili kuruma başvurabilir. Aksi takdirde, taşınmaz borçlu şekilde mirasçılara geçer ve borçlardan mirasçılar sorumlu olur. Bu tür durumlarda tapu müdürlükleri genellikle ek belge ya da borç ödemeye ilişkin makbuz talep edebilir.

Miras Paylaşımı veya Taşınmazın Satışı

Miras paylaşımı yapılmadan önce tüm mirasçıların taşınmaz üzerindeki payları elbirliği mülkiyeti şeklindedir. Mirasçıların anlaşarak kendi aralarında taşınmaz paylaşımı yapmaları veya birinin diğerlerine payını satması mümkündür. Paylaşım için noter veya Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurulabilir, sonrasında tapuda tescil işlemi yapılır. Eğer taşınmaz satılacaksa tüm mirasçıların satış için hazır bulunması ya da vekalet vermesi zorunludur. Anlaşmazlık durumunda ise ortaklığın giderilmesi için mahkemeye başvurulabilir. Mirasçılar kendi aralarında anlaşamazlarsa, mahkeme taşınmazı ihale yoluyla satar ve parayı paylaştırır.

Arabuluculuk ve Sulh Hukuk Mahkemesi Başvurusu

Mirasla ilgili anlaşmazlıklarda ilk başvurulacak yol arabuluculuk hizmetidir. Arabuluculukta, bağımsız bir uzman yardımıyla taraflar kendi aralarında anlaşmaya çalışır. Eğer uzlaşılamazsa, Sulh Hukuk Mahkemesi’ne dava açmak gerekir. Sulh Hukuk Mahkemesi, paylaşım, ortaklığın giderilmesi, vasiyetnamenin tenfizi gibi konularda yetkilidir. Dava açmadan önce arabulucuya gitmek bazı davalar için zorunlu hale gelmiştir. Mahkeme kararından sonra tapuda gereken işlemler yapılır ve taşınmazın yasal durumu resmiyet kazanır. Böylece, işlemler hem daha hızlı hem de yasal güvence ile tamamlanır.

Zamanaşımı ve Süreler

Mirasçılık Belgesi Alma Süresi

Mirasçılık belgesi alma süresi aslında herhangi bir yasal süreye bağlı değildir. Mirasçılar, murisin (ölen kişinin) vefatından sonra istedikleri zaman Sulh Hukuk Mahkemesi’ne ya da notere başvurarak mirasçılık belgesi talep edebilirler. Bu konuda bir sınırlama yoktur. Ancak miras paylaşımı, tapu işlemleri veya bankadaki paraların çekilebilmesi gibi işlerde bu belge mutlaka gerekir.

Özellikle miras kalan taşınmazlara ilişkin resmi işlemleri geciktirmemek için mümkün olan en kısa zamanda belgeyi almak önemlidir. Çünkü uzun süre alınmayan belgelerde, mirasçılar arasında belgeye ulaşım ya da iletişim ile ilgili aksaklıklar çıkabilir.

Miras İntikalinde Zamanaşımı

Miras intikali için Türk Medeni Kanunu’nda belirli bir zamanaşımı süresi yer almamaktadır. Yani mirasın intikali istenildiği kadar ertelenebilir; herhangi bir yasal süre kısıtlaması yoktur. Fakat bazı durumlarda, özellikle vergiyle ilgili işlemlerde zamanaşımına dikkat etmek gerekir. Çünkü tapu işlemlerinde vergi borçları ve belediye yazıları gibi güncel belgeler istenebilir.

Bunun yanında, mirasçılar arasında bir anlaşmazlık olduğunda ya da miras paylaşımıyla ilgili bir dava açılmak istendiğinde, Türk Borçlar Kanunu’na göre 10 yıllık zamanaşımı süreleri devreye girebilir. Ayrıca, mirastan feragat, reddi miras gibi işlemler için de özel süreler bulunur. Örneğin, reddi miras için mirasçıların 3 ay içinde reddini bildirmesi gerekir.

Vergi Beyan ve Ödeme Süreleri

Miras kalan mallarla ilgili olarak veraset ve intikal vergisi ödemek gerekir. Bu verginin beyan edilmesi için de yasal süreler vardır. Ölen kişinin Türkiye’de vefatı halinde, veraset ve intikal vergisi beyannamesi en geç 4 ay içinde vergi dairesine verilmelidir. Ölüm yurtdışında gerçekleşmişse, bu süre 6 ay olur.

Vergi taksitlerinin ödemesi ise genellikle 3 yılda 6 eşit taksitte yapılır. Beyanname verildikten sonra ilk taksit hemen ödenir; diğer taksitler ise yıllık olarak izleyen yıllarda gerçekleştirilir. Beyanname süresi geçirilirse, gecikme faizi ve vergi cezaları ile karşılaşılabilir. Bu yüzden veraset ve intikal vergisi beyan ve ödeme sürelerini kaçırmamak gerekir.

Kısaca; mirasçılık belgesi için süre kısıtlaması yoktur ancak resmi ve vergisel işlemleri geciktirmemek adına zamanında hareket etmek faydalıdır. Özellikle vergi işlemlerinde süreleri kaçırmamak önemli olup cezai yaptırımlar gündeme gelebilir.