İhbar Tazminatı Nedir?

4857 sayılı İş Kanunu belirsiz süreli iş sözleşmelerinin sona erdirilmesi halinde bazı kesin bildirim sürelerini zorunlu tutmuştur. Bu bildirim sürelerine ihbar süresi denmekte olup sürelere riayet edilmediği takdirde cezai yaptırım uygulanmaktadır. İşte bu cezai yaptırım ihbar tazminatı olarak geçmektedir. 

İhbar tazminatı, hakkında oldukça bilgi kirliliği bulunan bir husus olduğundan mütevellit oldukça dikkatli hareket edilmesi gerekmektedir. 

İhbar Süresi Nedir?

İhbar süresi, iş ilişkisin sonlandıracak olan tarafın fesihi gerçekleştirmeden önce bildirimde bulunması gereken en kısa süreyi ifade eder. İhbar süreleri 4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. Maddesinde açıkça belirtilmiştir;

“İş sözleşmeleri;

a) İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,

b) İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,

c) İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,

d) İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra,

Feshedilmiş sayılır.”

Örnek vermek gerekirse; bir işveren 4 yıl boyunca çalıştırmış olduğu işçiyi ancak 8 hafta öncesinden işçiye haber vererek haklı bir nedene dayanmadan işten çıkartabilir. Bu süreye uyulmadığı takdirde işçinin 8 haftalık brüt ücreti ihbar tazminatı olarak işçiye ödenecektir.

İhbar Tazminatı Şartları

İhbar tazminatının doğabilmesi için belirli başlı şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. Bunlar;

  1. İşçi ile işveren arasındaki sözleşme belirsiz süreli bir sözleşme olmalıdır.
  2. Sözleşmeyi fesheden taraf haklı bir sebebe dayanmamalıdır. İş sözleşmesinin feshini işçi bakımından haklı kılan sebepler İş Kanunu m. 24’de düzenlenmiş olup şu şekildedir;
  1. Sağlık sebepleri 
  2. Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri 
  3. Zorlayıcı sebepler
  4. İhbar sürelerine uymadan sözleşmesinin feshi gerçekleşmiş olmalıdır.

İşçi İhbar Tazminatı Öder Mi?

Yukarıda anlatılan şartlar gerçekleştiği takdirde tarafların (hem işçi hem de işverenin) ihbar tazminatı talep hakkı doğmaktadır. Bu durum kanunda da belirtilmiş olup işçi ihbar tazminatı ödeyebilmektedir.

İş Sözleşmesinin Feshi

İş sözleşmenin feshi birçok şekilde yapılabilmekle birlikte genelde iki ana sebep gösterilerek fesih gerçekleştirilmektedir. Bunlardan ilki haklı nedenleri kullanarak fesih, diğeri ise herhangi bir haklı nedene dayanmadan fesihtir. 

Haklı nedenlerin kullanılması halinde herhangi bir ihbar süresine uyulması zorunlu değildir. Haklı nedenlerle iş sözleşmesinin feshi hususu bir diğer makalemizde detaylı bir biçimde açıklanmıştır.

İş sözleşmesinin feshi haklı bir nedene dayanmadan gerçekleştirdiği takdirde ilk dikkat edilmesi gereken ihbar süresine dikkat edilmesi gerektiğidir. İşçi ihbar süresine uymadığı takdirde işveren tarafından ihbar tazminatı talebiyle karşı karşıya kalacaktır. 

Somut olayda en çok rastlanılan diğer bir husus da ihbar sürelerine uygun olarak iş sözleşmesinin işveren tarafından feshi halinde işçinin bunu doğrudan kabul edip işe devam etmesidir. İşçi işveren tarafından sözleşmenin feshedileceğinin bildirilmesi halinde ihbar süresi boyunca günde 2 saat iş arama iznine sahiptir. Bu 2 saatlik iş arama süresinde işçinin maaşından kesinti yapılamayacağı gibi, 2 saatlik süre işçiye verilmediği takdirde bu 2 saatin ücreti %100 zamlı olarak işverenden talep edilebilecektir. Bu 2 saatlik iş arama süresi verilmediği takdirde ise işçi açısından sözleşmenin feshi için haklı bir sebep oluşturmaktadır. 

İhbar tazminatı, uygulamada sıklıkla karşılaşılan bir tazminat türü olmakla birlikte kulaktan dolma bilgiler sebebiyle hakkında çok fazla bilgi kirliliği bulunan bir husustur. Bu sebeple hak kaybı yaşamamak ve mağdur olmamak için bir avukattan yardım alınması en doğrusu olacaktır.